Xây dựng chiến lược kinh doanh năm 2023 đương đầu với những biến động kinh tế

Theo chuyên gia tài chính, lạm phát gia tăng, giá tiêu dùng tăng vọt, các vấn đề về chuỗi cung ứng, sự bất ổn trên thị trường toàn cầu và tình trạng thiếu lao động sẽ sớm dẫn đến một cuộc suy thoái. Vậy doanh nghiệp thời điểm này cần có những chiến lược gì để đương đầu với biến động kinh tế?

Kinh tế suy thoái, doanh nghiệp thường hành động theo hai hướng chính: hoặc là giảm bớt các dự định, và áp dụng những biện pháp phòng vệ để cắt giảm chi phí. Mục tiêu đơn giản là vượt qua được suy thoái, hay cố gắng bảo toàn được nguồn thu và tăng trưởng hiện thời; hoặc là nhanh chóng chuyển hướng chiến lược, tấn công đối thủ. 

Kinh tế suy thoái sẽ làm lộ ra điểm yếu của mỗi doanh nghiệp. Doanh nghiệp theo chiến lược này tìm kiếm những điểm yếu của các đối thủ cạnh tranh, và phát hiện ra cơ hội để thâm nhập thị trường, giảm giá một số sản phẩm/dịch vụ để tăng thêm thị phần, hoặc thậm chí tăng giá có chọn lọc để thu thêm lợi nhuận. Những doanh nghiệp có một bảng cân đối tài chính rất ấn tượng, rất nhiều tiền mặt và không phải đi vay nợ, thường hành động theo hướng này. Họ tận dụng thời kỳ suy thoái như là cơ hội để trở nên mạnh mẽ hơn trong cạnh tranh, tìm kiếm nhiều phương thức để nâng cao năng lực cốt lõi và tay nghề chuyên môn ở những lĩnh vực mới trong các ngành công nghệ hoặc các phân đoạn thị trường.

Dù theo hướng nào, trong thời kỳ suy thoái, doanh nghiệp phải hành động nhanh hơn, tập trung hơn, hiệu quả hơn để đem lại lợi thế cạnh tranh lâu dài trên nền tảng kiểm soát chặt chẽ từ nhiều nguồn. Làm được điều này, doanh nghiệp nên hành động như sau:

Cắt giảm các khoản chi tiêu không cần thiết

Gần đây, giá nhiều mặt hàng tăng mạnh, trong đó có những mặt hàng thiết yếu như xăng dầu và thực phẩm. Đã đến lúc bạn phải xem xét lại ngân sách và xác định một số khoản chi tiêu cần cắt giảm như các dịch vụ hoặc sản phẩm không phải là đồ thiết yếu.

Không có sự tuyệt đối rõ ràng trong xác định một nhu cầu hay mong muốn đó là thiết yếu hay không vì có những thứ có vẻ như không cần thiết với một số người nhưng lại là cần thiết với người khác. Quan trọng là bạn cần cân nhắc các ưu tiên hiện tại của bạn với các mục tiêu dài hạn.

Đánh giá lại doanh nghiệp và xây dựng kế hoạch ưu tiên

Trước nhất, doanh nghiệp phân tích mức độ chịu đựng của mình đến đâu khi suy thoái tác động đến doanh số bán, chi phí, lợi nhuận cũng như chu kỳ kinh doanh.

Cụ thể, đánh giá lại từng sản phẩm, xem xét các ngành kinh doanh và toàn bộ phạm vi hoạt động, mối liên kết giữa các chuỗi giá trị, sự co dãn của các nhà cung cấp và của khách hàng, của thị trường để tìm ra những điểm mạnh và điểm yếu của doanh nghiệp, cũng như cơ hội và đe dọa từ thị trường, từ đối thủ cạnh tranh. Nhìn ra ai là đối thủ mạnh nhất và họ sẽ phản ứng ra sao. Từ đó, xem xét chỗ nào cần cải tiến hoạt động, cắt giảm chi phí, thêm giá trị gia tăng, và có thể khai thác nguồn lực rẻ ở nước nào... để tạo ra giá thành thấp cũng như đa dạng hóa rủi ro về tiền tệ và khách hàng để có sự ưu tiên trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. 

Nếu thấy doanh nghiệp không thể vượt qua giai đoạn khủng hoảng, không nên giữ trong mình “bệnh sĩ”, phải biết chấp nhận thất bại, khó khăn, và biết chờ đợi, hay thay đổi lĩnh vực kinh doanh. 

Thứ hai, soạn ra một loạt những kịch bản trong suy thoái dựa theo kinh nghiệm đã qua và dự kiến cho tương lai, chọn ra ngành kinh doanh hay sản phẩm nào bị tác động nhiều nhất bởi suy thoái và tìm hướng xử lý. 

Thứ ba, theo sát các khách hàng của đối thủ cạnh tranh để thâm nhập khi thời cơ thuận tiện. Nếu tài chính cho phép, thì tăng thêm đầu tư cho công tác tiếp thị hoặc nghiên cứu và phát triển (R&D), tăng chi tiêu cho một số lĩnh vực để sẵn sàng đạt các mục tiêu chiến lược như thay đổi mô hình kinh doanh, các kênh phân phối...

Đối với những khách hàng tiềm năng nhất, có nhiều cơ hội sinh lời và tăng trưởng, doanh nghiệp dành những điều kiện thanh toán thuận lợi để thu hút được hoạt động của họ. Đối với những nơi ít hấp dẫn thì đương nhiên cần siết chặt hơn. Doanh nghiệp phải đa dạng hóa khách hàng, vùng tiêu thụ như thế nào để đối phó với những biến động. Ví dụ, trước đây, thị trường chính của tổng công ty thủy sản Minh Phú là Mỹ và Nhật. Khi khủng hoảng vừa xảy ra, Minh Phú đã nhanh chóng đa dạng hóa thị trường, tập trung vào các nước thuộc khu vực Trung Đông. Kết quả, một sản lượng lớn của Minh Phú được tiêu thụ tại thị trường mới mở này.

Thứ tư, những công việc nào tạo ra giá trị nhanh hơn phải được xếp ưu tiên hàng đầu, vì thời gian phản ứng là yếu tố quyết định thành công. Hơn nữa, cũng cần đẩy mạnh hoặc tăng tốc các dự án có thể hoàn vốn nhanh nhất khi kinh tế bắt đầu hồi phục. 

Thứ năm, tập trung sức lực vào việc xây dựng một chiến lược dài hạn một cách bài bản, chuẩn bị nguồn lực cho cuộc chạy đua, nắm bắt trước những lĩnh vực cần tuyển mộ và hướng nỗ lực của doanh nghiệp vào phía đó, khi khủng hoảng kết thúc.

Đặt mục tiêu trọng tâm giữ được đơn hàng, giữ được khách hàng, giữ được dòng tiền

Doanh nghiệp phải đặt mục tiêu trọng tâm giữ được đơn hàng, giữ được khách hàng, giữ được dòng tiền không đứt đoạn. Còn thị trường thì còn sản xuất, công nhân còn có công ăn việc làm, doanh nghiệp còn cơ hội tăng tốc khi phục hồi. Như vậy phải chấp nhận đàm phán với khách hàng, giảm giá tăng đơn hàng, cầm cự. Trong quản trị tài chính, cần giảm mọi chi phí đầu tư mở rộng để cấu trúc dòng tiền an toàn nhất. Áp dụng công nghệ để quản lý khép kín chuỗi sản xuất tránh tồn kho cao.

Doanh nghiệp xuất khẩu cũng có thể quay về sân nhà, giảm tải tồn kho một phần với liên kết các nhà phân phối nội địa, sử dụng thương mại điện tử, bán hàng có niêm yết giá thành xuất khẩu và giá thành khuyến mãi bán nội địa…

Cuối cùng, doanh nghiêp tùy thuộc đặc thù riêng mà xây dựng 2 kịch bản từ nay đến hết 2023 là: Các thị trường không suy thoái và các thị trường suy thoái. Các giải pháp quản trị cần bám sát theo 2 kịch bản và theo dõi mọi biến động để chủ động ứng phó.

Giữ bình tĩnh và tiếp tục kế hoạch

Cuộc suy thoái có thể khiến bạn lo lắng, căng thẳng, đặc biệt là khi liên quan đến các khoản đầu tư. Việc khoản đầu tư bị lỗ có thể đáng lo ngại, nhưng điều quan trọng là bạn không nên có những động thái bồng bột.

Để chuẩn bị cho một cuộc suy thoái trong tương lai, bạn chỉ cần xem xét và cân bằng lại một số khoản đầu tư. Có một danh mục đầu tư đa dạng sẽ giúp bạn giảm thiểu thiệt hại trong một thị trường đầy biến động.

Chắc chắn suy thoái kinh tế sẽ khiến mọi người lo lắng. Tuy nhiên, với một kế hoạch cụ thể chuẩn bị trước, bạn có thể kiểm soát tốt tình hình, do đó giảm bớt căng thẳng. Hãy nhớ, không bao giờ là muộn để kiểm tra lại tình hình tài chính và bây giờ là thời điểm phù hợp để bạn bắt đầu.

Xem thêm video ông Ngô Minh Tuấn chia sẻ dưới đây để cập nhật thêm kiến thức về chiến lược kinh doanh

Theo dõi website Học viện CEO Hà Nội để cập nhật những kiến thức mới nhất về quản trị doanh nghiệp.